14 Mayıs 2023'te Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018'de ülkenin bir “tek adam yönetimi” olan başkanlık sistemine geçişiyle iktidarı merkezileştirmesinden bu yana ilk genel seçimlere ev sahipliği yapacak. 600 kişilik TBMM milletvekilliği seçimi Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turuyla birlikte yapılacak.
Ancak seçimlerden çok önce, Erdoğan ve müttefikleri, seçim sürecinin demokratik bütünlüğünü baltalamak için hukuku bir silah olarak kullandılar.
Muhalefetteki ilerici, Kürt yanlısı güçler, hem cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hem de seçim sonrası parlamento aritmetiğinde belirleyici bir rol oynayacak ve bu durum Erdoğan’ı korkutuyor.
Son iki yıl boyunca hükümet, yöneticilerini hapse atmak ve HDP'yi yasaklamak gibi saldırgan yöntemler kullandı.
Erdoğan, HDP'yi fiilen yasaklama girişiminde başarılı oldu. Çoğu Kürt 108 siyasetçi için müebbet hapis cezası talep eden sözde "Kobani davası" ve partinin tamamen kapatılmasını talep eden siyasi dava partinin aday listelerini sunmasını engelledi.
Ancak Türkiye'nin ilerici güçleri, hükümetin anti-demokratik baskılarına direniyor. 14 Mayıs seçimlerine katılmak için yeni bir parti olan Yeşil Sol Parti'de yeniden örgütlendiler. Parti, kendisinden önceki HDP gibi, Kürt ve diğer azınlık gruplarının yanı sıra sendika, feminist ve ekolojik güçlerden oluşan geniş bir ilerici koalisyonu bir araya getiriyor.
Yine de, hükümet seçimlere sadece birkaç gün kala ilerici muhalefete yönelik baskısını arttırdığı için hâlâ büyük zorluklarla karşı karşıyalar. Son iki hafta içinde, Türkiye genelinde çok sayıda ilde en az 150 avukat, gazeteci, HDP yöneticisi ve YSP adayı keyfi olarak gözaltına alındı. Hükümet açıkça seçim gözlemlerinde rol oynayabilecek herkesi susturmaya çalışıyor.
Pazar günü sandıklar kapandıktan sonra yaşanacaklara ilişkin endişeler de devam ediyor. Erdoğan defalarca, HDP ve YSP tarafından desteklenen rakibi Kemal Kılıçdaroğlu'nu yasadışı Kürdistan İşçi Partisi'yle (PKK) bağlantılı göstermeye çalıştı. Trump ve Bolsonaro'nun savunduğu uluslararası aşırı sağ taktikleri ödünç alarak, seçimlerin sonucunu kabul etmeyebileceğini öne sürecek kadar ileri gitti: "Benim milletim, PKK'nın yardımıyla cumhurbaşkanı seçilmiş birine iktidarı teslim etmeyecektir."
Seçim öncesi gerginliğin artışı da endişe verici. Aşırı sağcı MHP’nin lideri Devlet Bahçeli Pazar günü yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu "acıklı bir sonun" beklediğini söyledi. Bahçeli, 14 Mayıs seçimlerinden sonra “alsalar alsalar ağırlaştırılmış müebbet ceza alırlar ya da vücutlarına mermi alırlar” sözleriyle yangını körüklemeye devam etti. Aynı gün ilerleyen saatlerde, muhalefetin cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun seçim otobüsü Erzurum'da bir miting sırasında taşlı saldırıya uğradı. Mersin'de de MHP'liler YSP'nin seçim aracına saldırarak 5 kişiyi bıçak ve sopalarla yaraladı. Her iki olayda da polis seyirci kaldı.
Bu nedenlerle, Türkiye'de demokrasiyi savunmak için kitlesel bir uluslararası seferberlik hayati önem taşımaktadır.
HDP, İlerici Enternasyonal'i özellikle seçim usulsüzlüklerinin sistematik ve yaygın olduğu Kürt illerine ve olağanüstü hal altındaki deprem bölgesinde seçimleri gözlemlemeye davet etti.
Bu daveti kabul ettik ve 14 Mayıs seçimleri öncesinde Türkiye'ye bir heyet göndereceğiz. Heyet, toplumsal hareket liderleri, sendikacılar ve siyasi partilerin temsilcileriyle bir araya gelecek. Türkiye'nin demokratik sürecine yönelik tehditleri izlemek için Brezilya, Peru ve Kolombiya gibi benzer çekişmeli seçimlerdeki deneyimlerimiz ışığında çalışacağız.
