Dünyayı aşılamak için Küba'ya gidiyoruz

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2022, dünyayı sarsan yeni Covid-19 vakalarının “tsunamisi” ile başladı. Geçen hafta, salgının iki yıl önce başlamasından bu yanaki en büyük sayı olan 18 milyondan fazla vakayla yeni bir rekor kaydedildi. Ocak ayının ilk 10 gününde, dünya çapında yaklaşık 60.000 Covid-19 ölümü kaydedildi - ancak toplam ölüm sayısı resmi istatistiklerin gösterdiğinden çok daha yüksek.

Omicron varyantının aşılanmış hastalar arasında daha az "şiddetli" etkileri olduğu bildirilmekte. Ancak dünya tehlikeli bir şekilde yetersiz aşılanmış durumda: Dünya Sağlık Örgütü’ne üye ülkelerin 92'si 2021'deki yüzde 40 aşılama hedefine ulaşamadı; mevcut dağıtım hızıyla giderse, Temmuz ayına gelindiğinde 109 ülke 2022 hedeflerini kaçırmış olacak.

Bu istatistikler, kalıcı bir aşı ayrımcılığı  (apartheid) hikayesini anlatıyor. AB genelinde, tüm yetişkinlerin yüzde 80'i Covid-19'a karşı tamamen aşılanmış durumda. Buna karşılık, düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece yüzde 9,5'i tek doz aşı olmuş durumda. Omicron, bu ülkelerdeki binlerce kişi için bir ölüm fermanı- ve virüs Küresel Güney'de dolaşırken, Kuzey'in aşılanmış insanları için belki daha "hafif" olabilecek yeni varyantlar ortaya çıkacaktır.

Ancak bu Kuzey ülkelerinin hükümetleri, küresel aşılamayı planlamayı, hatta kendi taahhütlerini yerine getirmeyi reddediyor. Geçen yılın sonu itibariyle, BM aşı paylaşım girişimi COVAX aracılığıyla daha yoksul ülkelere söz verdikleri aşı dozlarının yalnızca %14'ünü teslim edebildiler. Büyük ilaç şirketlerinin, neredeyse tamamen dünyanın zengin ülkeleri için rapel (pekiştirici) doz üretimine odaklanmış olması bu yılın ilk çeyreğinde üç milyar dozluk bir aşı açığı yaratıyor.

Başkan Joe Biden, ABD ilaç şirketlerini aşı teknolojilerini daha yoksul ülkelerle paylaşmaya zorlayarak bu açığın kapanmasına kolaylıkla yardımcı olabilir. Ama şimdiye kadar bunu yapmayı reddetti. İnsanların sadece yüzde 3'ünün aşılandığı Afrika'da, yeni bir üretim merkezi Moderna aşısını kopyalamaya çalışıyor. Ancak Moderna'nın yardımı veya Joe Biden'in icraati olmaksızın üretimin başlaması bir yıldan fazla sürebilir.

Bu küresel dayanışma krizinin ortasında Küba, aşı enternasyonalizminin güçlü bir motoru olarak ortaya çıktı. Yüzde 90 etkili iki Covid-19 aşısını başarıyla geliştirip, nüfusunun yüzde 90'ından fazlasını kendi ürettiği aşıyla en az bir doz aşılayan ada ülkesi Küba, aynı zamanda aşı teknolojisini dünyaya açmış durumda. Küba'daki Finlay Aşı Enstitüsü'nden Vicente Vérez Bencomo, “Biz kârın var olmanın bir numaralı nedeni olduğu çok uluslu bir şirket değiliz. Bizim derdimiz sağlığa kavuş(tur)mak" dedi.

Ancak, ABD ve müttefikleri Küba'ya baskı yapmaya ve ülkeyi küresel sağlık sisteminden dışlamaya devam ediyor. ABD ablukası, adada aşı gelişimini tehlikeye atan ve seri üretimi engelleyen şırınga sıkıntısı yaşanmasına neden oldu. Vérez Bencomo'ya göre ABD'li tıp dergileri “yoksul ülkelerden gelen bilimsel sonuçları marjinalleştiriyor”. Bu esnada Dünya Sağlık Örgütü, Arjantin ve Meksika gibi ülkelerdeki kurumların onayına rağmen Küba aşılarına onay vermeyi reddediyor.

İlerici Enternasyonal, yanlış bilgiyle mücadele etmek, Küba'nın egemenliğini savunmak ve dünyanın aşılanmasına yardımcı olmak üzere Havana'ya bir heyet gönderiyor.

Yükselen ayrımcılıkla mücadele etmek için Haziran 2021'de  kurulan Aşı Enternasyonalizmi Birliği'nden delegeleri bir araya getiren Progressive International, 25 Ocak'ta Küba aşısının tanıtılması amacıyla, Kübalı bilim insanlarını ve hükümet temsilcilerini, uluslararası basına ve bilim camiasına seslenmek üzere düzenlenecek toplantıya çağırıyor.

Tanıtımın hedefi hem yerel hem de küresel. Küba aşısının sunduklarına ve buna karşı ABD ambargosunun tehlikelerine dikkat çekecek tanıtım, aynı zamanda Küba'nın kamu kontrolündeki biyoteknoloji sektörü ile aşıyı üretebilecek üreticiler arasında bağlantılar kurmayı ve Küba hükümetinin geliştirme maliyetlerinin karşılanmasına yardımcı olmayı amaçlıyor.

Bu süreçte, tanıtım ile mevcut küresel sağlık krizi karşısında uluslararası dayanışma örneği oluşturmak ve dünya çapında aşı enternasyonalizmini daha da ilerletmek amaçlanıyor.

Havana'ya gitmemize ve heyet hakkında bilgi paylaşmamıza yardımcı olmak için buraya tıklayın.